Recenzja książki Piotra Szaroty pt. „UŚMIECH Instrukcja obsługi”

Książka Piotra Szaroty pt. „UŚMIECH Instrukcja obsługi” jest ciekawą pozycją w literaturze psychologicznej. Szczególnie dlatego, iż porusza często pomijaną kwestię znaczenia uśmiechu w naszym życiu.

Dowiadujemy się z niej wielu ciekawostek na temat genezy uśmiechu, m.in. na bazie zachowań małp. Autor poucza nas też, w jaki sposób możemy rozszyfrować altruistę. Opisuje słynny w psychologii uśmiech Duchenne’a oraz uświadamia wpływ kultury na interpretację sygnałów niewerbalnych. Pojawia się tu wiele przykładów z życia, dlatego dużo łatwiej jest zrozumieć treść.

Czasem mam wrażenie, jakbym uczestniczyła w ciekawym wykładzie. Byłam zaskoczona, dowiadując się, jak ogromnym narzędziem manipulacyjnym może być uśmiech. I jak wiele występuje znaczeń uśmiechu, które niezwykle trudno jest rozpoznać. Jakże łatwo tu o błędną interpretację i zaburzenia komunikacji. Uśmiech może wyrażać naprawdę wiele. Komunikacja werbalna i niewerbalna, choć idzie ze sobą w parze, również nieraz dostarcza rozbieżnych informacji. W wielu zawodach oczekuje się od pracowników uśmiechania się, np. w handlu. Uśmiech jest też narzędziem pozytywnej autoprezentacji, która pomaga nam w relacjach społecznych i zjednuje nam przyjaciół. Osoby uśmiechnięte są dużo lepiej postrzegane. Dlatego uśmiech wykorzystuje się również w reklamie. Uśmiechnięci kandydaci na wysokie stanowiska w państwie, mają często większe szanse na sukces, niż ponuracy. Ważny jest kontekst uśmiechu, czyli dopasowanie go do konkretnej sytuacji. Autor podejmuje też kwestię uśmiechu zalotnego oraz uśmiechu dziecka w celu matczynej gratyfikacji. Interesującym zagadnieniem jest również wykorzystanie emotikon, czyli „buziek” w komunikacji internetowej.

Książka uświadomiła mi, jak wiele celów może spełniać komunikacja niewerbalna, jak wiele wyznaczników należy wziąć pod uwagę, aby prawidłowo zinterpretować uśmiech rozmówcy. Nie spodziewałam się, że uśmiech niesie ze sobą tak ogromny bagaż informacji o drugim człowieku i o jego nastawieniu do nas. Możemy uśmiechem maskować nasze negatywne nastawienie do drugiego człowieka, a także nasz zły stan emocjonalny. Uśmiech jest rodzajem społecznej kontroli i służy określonym celom. Zawsze, interpretując czyjś uśmiech, trzeba patrzeć na kontekst sytuacyjny i kulturowy.

Sądzę, że książka Piotra Szaroty jest idealnym źródłem wiedzy o psychologicznych motywach zachowania i o społeczeństwie. Uczy nas, jak się odnaleźć w skomplikowanych relacjach z innymi ludźmi. A wszystko napisane prostym, zrozumiałym językiem, bez naukowych pojęć. Aż chce się czytać i… uśmiechnąć się do siebie, będąc po lekturze tej książki.